पोखराको सडक समयमै किन बन्दैन ? यस्तो छ कारण

पोखराको सडक समयमै किन बन्दैन ? यस्तो छ कारण

Road-Construction-Pokhara
  • अमृत सुवेदी

पोखरा । चैत ०७३ मै सक्नुपर्ने न्युरोड सर्फेस ड्रेसिङको काम ठेकेदार कम्पनीले गत भदौ अन्त्यतिर मात्रै थाल्यो । पोखरा महानगरपालिकासँग ठेक्का पाएको विराट एन्ड विशाल सिमरन जेभीले समयमै काम गर्न नसकेर वर्षायाममा काम थाल्यो ।

अविरल वर्षाको बीचमा गुणस्तरहीन काम हुन लागेकामा स्थानीय बासिन्दाले विरोध जनाए । महानगरले काम रोक्न निर्देशन दियो ।

दशैंभित्र सबै काम सक्नुपर्ने महानगरसँग सम्झौता भएकामा अहिलेसम्म सुरु हुने सुरसारै छैन । महानगरले १९ हजार तीन सय २० वर्गमिटर सडकको काम गर्न ९० लाख रुपैयाँमा ठेक्का दिएको थियो ।

विकासमा बिलम्ब

कालोपत्रे गर्नुपर्ने चार सय मिटर सडक अधकल्चो छाडेर ठेकेदार हिँडेपछि पोखरा फूलबारीका बासिन्दा डिभिजन सडकमा धर्ना दिन पुगे । चार महिनाअघि थालिएको उक्त खण्डको निर्माण पुनः थाल्न माग गर्दै स्थानीय बासिन्दा डिभिजन सडक धाउन थालेकै तीन महिना बित्यो ।

उक्त सडकले फूलबारी ब्यारेकको ४ नम्बर गेटबाट नारायणस्थान जोड्छ । डिभिजन सडकले डीबीडी बिल्डर्सलाई ३८ लाख रुपैयाँमा वैशाखमा ठेक्का दिएको थियो ।

यस्तै, मादी गाउँपालिकाको घुम्लेबजार र मिजुरे भाचोक जोड्ने मादी नदीमा पुल निर्माण अलपत्र छ । लोकपि्रय-शंकरमाली जेभीले त्यसको ठेक्का लिएको चार वर्ष बित्यो । अझै काम सुरु भएको छैन ।

वर्षदिनमा निर्माण सक्नेगरी पाँच करोड रुपैयाँमा ०७० सालमा सम्झौता भए पनि अहिलेसम्म काम नै नभएपछि डिभिजन सडकले ताकेता गरिरहेको छ । दुई ठेकेदार कम्पनीले उक्त पुल निर्माणको ठेक्का लिएका छन् । तीमध्ये लोकप्रिय नामको कम्पनी पाल्पाको सडक निर्माण क्रममा कालोसूचीमा परेको छ ।

जिरोकिलोदेखि विन्ध्यवासिनीसम्मको चार लेन सडक निर्माण गर्न ठेक्का पाएको कम्पनीले बदमासी गरेपछि अर्को ठेकेदारमार्फत् काम गर्नुपर्‍यो । ठेक्का प्रक्रियामा एउटाको कागजात देखाएर अर्कै ठेकेदार खडा गरेर बदमासी गरेको खुलेको थियो ।

अधिकांश सडकको समस्या पनि यही हो । ०७१ सालमा सुरु गरेर वर्षदिनमै काम सक्नुपर्ने काम ठेकेदारले नगरिदिएपछि अर्कै कम्पनीमार्फत् तीन वर्षपछि मात्रै जिरोकिलो-विन्ध्यवासिनी सडक निर्माण भएको छ ।

पृथ्वी राजमार्गअन्तर्गत् पावर हाउसदेखि गगनगौंडासम्मको सडक निर्माण असार मसान्तभित्रै सकिनुपथ्र्याे । एक वर्षका लागि सम्झौता भएको काम तिहार र छठ सकिँदा पनि सम्पन्न हुन सकेको छैन ।

जम्मा एक किमि लम्बाइ र १४ मिटर चौडा सडक निर्माण गर्न उपकरण नभएकाले ढिलाइ भएको ठेकेदार कम्पनी बताउँछ । आफूसँग निर्माण उपकरण नभएकै कारण देखाउँदै अधिकांश ठेकेदारले निर्माणमा मनोमानी गर्ने गरेका छन् ।

अटेरीको शृंखला

ठेकेदार कम्पनीको मनोमानीका कारण निर्माण अलपत्र परेका र समयमै काम नसकिएका कास्कीमा धेरै उदाहरण छन् । डिभिजन सडकले सुरु गरेका कास्की र स्याङ्जाका एक दर्जनभन्दा बढी योजना अलपत्र छन् ।

केही योजनाको कामै सुरु भएको छैन । साविकको जिविस र पोखरा महानगरपालिकाले सुरु गरेका थुप्रै योजनामा ठेकेदारको मानोमानी यत्रतत्र देख्न सकिन्छ ।

लोकतन्त्रलाई मनपरितन्त्र बनाउने काम बढी ठेकेदारले नै गरिरहेको डिभिजन सडक, पोखराका इन्जिनियर विष्णु पाण्डे बताउँछन् । ‘विशेष परिस्थितिबाहेक पनि हेलचेक्राइँ र अटेरी गर्ने ठेकेदार धेरै छन्,’ उनी भन्छन्, ‘बजेट ढिलो निकासा हुने र हाम्रो राज्य प्रणालीका कारण पनि समयमै निर्माण नसकिएको हो ।’

जिल्ला इन्जिनियर नारायणप्रसाद बरालका अनुसार भलाम खोला पुल अर्को उदाहरण हो । असार मसान्तमै सक्नुपर्ने निर्माण अहिलेसम्म सुरु नै भएको छैन ।

लेखनाथको खास्टे खोला पुल पनि सम्झौता भएको लामो समय बितिसक्दा पनि काम सुरु भएको छैन । ‘कतिपय प्राविधिक समस्याले समयमै काम सकिँदैनन् भने अधिकांशको काम ठेकेदारका कारण नै ढिलो हुन्छ,’ बराल भन्छन् ।

काम नै नबुझी काम जिम्मा लिने ठेकदारका कारण समग्र विकास निर्माण प्रभावित बनेको उनी बताउँछन् ।

महानगरपालिकाका वरिष्ठ इन्जिनियर शारदामोहन काफ्लेको भनाइमा महानगरका धेरैजसो निर्माण उपभोक्ताको सहभागितामा हुन्छन् । र, १/२ वटा ठूला योजना मात्र ठेकेदार कम्पनीसँग सम्झौता भएका छन् ।

न्युरोडमा सर्फेस ड्रेसिङको काम वर्षा र चाडबाडका कारण पछाडि सरेको उनको दाबी छ । भन्छन्, ‘पानी पर्दा काम गर्‍यो, आलेटाले गरेर इन्जिनियरले पैसा खान लाग्यो भन्छन्, काम गरेन इन्जिनियरले गरेन भन्छन् ।’

नेता-ठेकेदारको रजगज

निर्माण कार्य समयमै नसकिनुको प्रमुख कारण नेता-ठेकेदार पनि हुन् । कतिपय राजनीतिक दलका नेताले नै ठेक्कापट्टा हात पार्ने गरेका छन् भने धेरैजसो नेताकै आडमा ठेक्का पार्छन् ।

‘ठेकेदार धेरैजसो स्थानीय राजनीति गर्ने नेता छन्,’ डिभिजन सडकका इन्जिनियर पाण्डे भन्छन्, ‘कतिपय राजनीतिक दल र तिनको आडमा ठेक्कापट्टा गर्ने गरेका छन् ।’

स्थानीय तहको निर्वाचनबाट चुनिएका वडाध्यक्ष तथा सदस्य नै धेरैजसो ठेकेदार छन् ।

जस्तोः पोखरा-लेखनाथ १७ का अध्यक्ष तीर्थ अधिकारी ठेक्कापट्टा व्यवसायी हुन् । स्याङ्जाका सांसद राजु थापा नै ठेकेदार हुन् भने राप्रपा नेता तथा चितवनका निवर्तमान सांसद विक्रम पाण्डे पनि सोही पृष्ठभूमिका हुन् ।

राजनीति गर्ने र राजनीतिमा पहुँच भएका व्यक्तिले ठेक्कापट्टा लिने र सम्झौतापछि पनि समयमै काम नसक्दा कारवाही गर्न गाह्रो हुने इन्जिनियरहरु बताउँछन् ।

नेताहरुले नै त्यस्ता ठेकेदारलाई बचाउँदा निर्माण प्रभावित हुने गरेका छन् । राजनीतिक रुपमा ठूला पहुँच भएका ठेकेदारले स्थानीय ठेकेदार खडा गरेर ठेक्का हात पार्ने गरेको जिल्ला इन्जिनियर बराल बताउँछन् ।

काम नसक्नेलाई ५५ लाख हर्जना

समयमै काम नसक्ने ठेकेदार कम्पनीहरुलाई कारवाही हुँदै नभएको भने होइन । डिभिजन सडकले समयमा काम नसक्ने सन्तोषी निर्माण सेवा, चितवनलाई ५५ लाख रुपैयाँ हर्जाना तिराएको छ । उक्त कम्पनीले स्याङ्जाको जगतभञ्ज्याङ-मण्डलीथान-चापाकोट-गजरकोटसम्म ४० किमिमध्ये सात किमिको ठेक्का लिएको थियो ।

२९ चैत ०६९ मा ०७१ असार मसान्तभित्र काम सक्नेगरी सात करोड चार लाख रुपैयाँमा उक्त कम्पनीले ठेक्का लिएको थियो । निर्धारित मितिमा काम नसकेपछि फेरि म्याद थप गरिएको ०७२ साउन मसान्तसम्म पनि काम सकेन ।

फेरि ०७३ असार मसान्तसम्म समय दिइयो । त्यस मितिमा पनि काम नसकिएपछि हर्जाना तिराइएको डिभिजन सडक प्रमुख प्रेमबहादुर खत्री बताउँछन् ।

उक्त कम्पनीले हालसम्म पाँच करोड ५६ लाख रुपैयाँ भुक्तानी लिइसकेको छ । सार्वजनिक खरीद ऐन अनुगमन समितिसमक्ष पेश गर्ने र समितिले कालोसूचीमा राख्न सक्ने कानूनी व्यवस्था छ ।

तर, यो प्रक्रिया लामो र झण्झटिलो भएकाले ठेकेदारले चलखेल गर्ने मौका पाउँछन् । कारवाही सिफारिस गर्नुअघि स्पष्टीकरण सोध्नुपर्ने, काम गर्न ताकेता गर्ने, म्याद थप्नेलगायत प्रक्रियासमेत ऐनमा उल्लेख छ ।

सोही कानूनी प्रावधानमा टेकेर ठेकेदारहरुले कारवाहीबाट उम्किन यसबीचमा अनेक चलखेल गर्ने गरेको इन्जिनियरहरुको भनाइ छ ।

अनलाईनखबरबाट

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?

प्रतिक्रिया

लेखकको बारेमा

भर्खरै

रहेनन्, गजलकार पङ्गेनी
पोखरामा ‘फेवा नव वर्ष’ महोत्सव
पर्यटकीय राजधानी पोखरामा विदेशी पर्यटकले मनाए होली
पौडेलको ‘जून ओर्लेको रात’ लोकार्पण

नेपाल अपडेट

बेनी–दरबाङ सडक आठ दिनदेखि अवरुद्ध

अमेरिका अपडेट

Loading...
06 Dec · Rastra · USD/EUR
Nepal Rastra bank
Check: 06 Dec 2024 00:50 UTC
Latest change: 05 Dec 2024 18:19 UTC
API: CurrencyRate
Disclaimers. This plugin or website cannot guarantee the accuracy of the exchange rates displayed. You should confirm current rates before making any transactions that could be affected by changes in the exchange rates.
You can install this WP plugin on your website from the WordPress official website: Exchange Rates🚀
CurrencyPrice
Nepalese Rupee 
Nepalese Rupee
135.58
Indian Rupee 
Indian Rupee
84.7
US Dollar 
US Dollar
1
Euro 
Euro
0.95
British Pound 
British Pound
0.79
Australian Dollar 
Australian Dollar
1.55
Japanese Yen 
Japanese Yen
150.14
US Dollar 
US Dollar
1
06 Dec · FX SourceRastra 
Nepal Rastra bank
Check: 06 Dec 2024 00:50 UTC
Latest change: 05 Dec 2024 18:19 UTC
API: CurrencyRate
Disclaimers. This plugin or website cannot guarantee the accuracy of the exchange rates displayed. You should confirm current rates before making any transactions that could be affected by changes in the exchange rates.
You can install this WP plugin on your website from the WordPress official website: Exchange Rates🚀