सोमवार दिउँसो उपप्रधानमन्त्री एवं शहरी विकासमन्त्रीसमेत रहेका कांग्रेस नेता प्रकाशमान सिंहको निजी निवासमा बसेको बैठकले सरकारका कामहरु जनताको हितमा अझ प्रभावकारीरुपमा अघि बढाउनेबारेमा छलफल भएको हो।

बैठकपछि सञ्चारकर्मीसँग कुरा गर्दै कांग्रेस सांसद कृष्णप्रसाद सिटौलाले नेपाली कांग्रेसका पूर्वपदाधिकारी बसेर देशको समसामयिक, राजनीतिक परिस्थितिका बारेमा छलफल गरेको बताए। सरकारले अझ प्रभावकारी ढंगले जनताको हितमा काम गर्न सक्नुपर्ने कुरा आफूहरूले राखेको उनले बताए।

यसबारेमा उपप्रधानमन्त्री एवं शहरी विकासमन्त्री सिंहले प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसमक्ष यसबारे ध्यानाकर्षण गराउने र आफूहरूले कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवासँग भेटेर यसबारे जानकारी गराउने बताए।

गठबन्धनको भावना बमोजिम सरकारले जनताको हितमा व्यापक काम गर्न जरुरी रहेको बैठकको निष्कर्ष छ। संविधानको कार्यान्वयनको समीक्षा र संशोधन गर्नेकुरा सरकारले अघि नबढाएकोमा चासो व्यक्त भएको पनि बताइएको छ।

सरकार बन्दा सभापति देउवा र प्रधानमन्त्री एवं नेकपा एमाले अध्यक्ष ओलीबीच भएको समझदारीअनुसार संविधान संशोधनको मुद्दा अड्किएको छ। संविधान संशोधनलाई अब अघि बढाउनुपर्ने आफूहरूको निष्कर्ष रहेको उनले बताए।

संविधान संशोधनका लागि सबैले संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रलाई सुदृढ हुनेगरी विभिन्न बहस र छलफल कार्यक्रम चलाउनुपर्छ भन्ने कुरामा छलफल भएको उनले बताए।

पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले एमालेमा आफ्नो सदस्यता नवीकरण भइसकेको कुरा दोहोर्‍याएकी छिन् । आइतबार एमाले मुख्यालय च्यासलमा एमाले अध्यक्ष एवं प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसँगको भेटपछि सञ्चारकर्मीहरूलाई संक्षिप्त प्रतिक्रिया दिँदै भण्डारीले सदस्यता नवीकरण पुरानै कुरा भएको बताएकी हुन् ।

पूर्वराष्ट्रपति भण्डारी र एमाले अध्यक्ष ओलीबीच झन्डै दुई घण्टा कुराकानी भएको थियो । भण्डारीले ओलीसँग आइतबार राष्ट्रिय राजनीतिका विषयमा मात्र कुराकानी भएको दाबी गरिन् । उनले भनिन्, ‘उहाँसँग राष्ट्रिय राजनीतिका विषयमा मात्र कुराकानी भयो । अहिलेको समस्या र परिस्थितिबारे कुराकानी भयो । अरु विषय आधिकारिक च्यानलबाट थाहा हुन्छ ।’

त्यस्तै पछिल्लो समय एमाले नेताहरूले भण्डारीको सदस्यता नवीकरण ‘पेन्डिङ’ मा भएको दाबी गरिरहँदा भण्डारीले भनिन्, ‘त्यो त पुरानै कुरा भयो । पार्टी सदस्यता नवीकरण त पहिले नै भइसकेको छ ।’

शनिबार सचिवालय बैठकपछि एमाले प्रचार विभाग प्रमुख राजेन्द्र गौतमले पूर्वराष्ट्रपति भण्डारीको सदस्यता नवीकरण पेन्डिङमा भएको दाबी गरेका थिए । सदस्यता नवीकरण भन्ने विषयमा पार्टी विधानको धारा ८ र ९ आकर्षित भएको उल्लेख गर्दै यसबारे थप छलफल हुने बताए । ‘पूर्व राष्ट्रपतिको सदस्यता नवीकरण पेन्डिङमा रहेको छ,’ उनले भनेका थिए, ‘यसबारे थप छलफल गर्ने निर्णय भएको छ ।’

भण्डारीले २०८० मा सदस्यता नवीकरण गरेको बताए पनि पार्टीभित्र विवाद उत्पन्न भएको छ । राष्ट्रपति निर्वाचित भएपछि सदस्यता त्यागेको अवस्थामा सदस्यता नवीकरण गर्न नमिल्ने तर्क संस्थापन पक्षको छ । उनीहरूले नयाँ सदस्य प्राप्तिका लागि संगठन विभागले निर्णय गर्नुपर्ने बताएका छन् । भण्डारी पक्षले भने पुरानै सदस्यता नवीकरण गरिएको बताएका छन् ।

पूर्वराष्ट्रपति भण्डारीले पार्टीको राजनीतिमा आउने सार्वजनिक घोषणा गरेपछि एमालेको हालैको सचिलालय र पोलिटब्युरो बैठकमा यस विषयमा छलफल भएको थियो ।

पोखरा थियटरले नेपाली साहित्यका वरिष्ठ श्रष्टा, कवि तथा संस्कृतिकर्मी तीर्थ श्रेष्ठका सम्मानमा आयोजना गरेको विशेष काव्य–सांस्कृतिक कार्यक्रम ‘हिउँमा नलेखिएका तीर्थ– पाँच आयामका साथ’ मा प्रमुख अतिथि भट्टले कला, साहित्य, प्रकृति र संस्कृतिको प्रवर्द्धन एवं संरक्षण गर्नु हामी सबैको दायित्व रहेको उल्लेख गरे ।

‘आदिकवि भानुभक्त आचार्य, कवि शिरोमणि लेखनाथ पौड्याल, जनकविकेशरी धर्मराज थापा, लोककवि अलिमियाँ, लोकसंगीतका शिखर व्यक्तित्व झलकमान गन्धर्वदेखि हालका सरुभक्त, तीर्थ श्रेष्ठ, हरिदेवी कोइराला लगायतको भूमि गण्डक क्षेत्र हो ।’ उनले भने – ‘यस भेगमा सिर्जित अपार सांस्कृतिक ज्ञानपरम्परा र वैभवले यस क्षेत्रको चेतनालाई सदैव उँचो राख्दै आएको छ । हाम्रा मौलिक तथा रैथाने संस्कृति, कला–साहित्य, रीतिरिवाज हाम्रा अमूल्य सम्पदा हुन् ।’

यस भूमिलाई जीवन्त र सांस्कृतिक दृष्टिले समृद्ध बनाउने अभियानमा संस्थागत तथा व्यक्तिगत तर्फबाट पनि विभिन्न प्रयासहरु भएको पाएको बताउँदै उनले गण्डकीको राजधानी पोखरा शहरलाई कला र संस्कृतिको मञ्च बनाउन पोखरा थियटरले निरन्तर कर्म गरिरहेकोमा खुशी व्यक्त गरे ।

यहाँ नाटक, संगीत, नृत्य, कवि गोष्ठी लगायत विभिन्न सांस्कृतिक गतिविधिहरू सञ्चालन हुँदै आएकाले पोखरामा सांस्कृतिक उत्सवहरूको वातावरण निर्माणमा यहाँका कलाकारहरूको सिर्जनात्मकता र व्यावसायिकता विकास गर्न यसले महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको उनको भनाई छ ।

कवि एवं साहित्यकार तीर्थ श्रेष्ठमा समर्पण गरी उहाँकै सम्मुख ‘हिउँमा नलेखिएका तीर्थ — पाँच आयामका साथ’ आयोजित यस कार्यक्रमले स्रष्टालाई हौसला प्रदानसँगै सबै कलाकार तथा सर्जकलाई सम्मान अर्पण गरेको भट्टले उल्लेख गरे ।

पोखरा थियटरका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत मोतीबहादुर कार्की (परिवर्तन)को अध्यक्षतामा भएको कार्यक्रममा कवि तीर्थ श्रेष्ठका कविता, गजल, मुक्तक, गीत र नाटक गरी पाँच विधामा उहाँका सिर्जनाहरू वाचन तथा मञ्चन गरिएको थियो ।

उनको यो भ्रमणलाई गण्डकी प्रदेशको पर्यटन र आर्थिक विकासका लागि ऐतिहासिक अवसर बनाउनुपर्नेमा पर्यटन व्यवसायीहरूले जोड दिएका छन् । उनीहरूले मुख्यमन्त्रीको भ्रमणका क्रममा मुस्ताङको कोरला नाकालाई पर्यटकीय तथा व्यापारिक प्रयोजनका लागि पूर्ण सञ्चालनमा ल्याउन र पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा चीनबाट सीधा उडान सुरु गर्न विशेष पहल गर्न आग्रह गरेका छन् ।

बाढीका कारण केरुङजस्ता नाकाहरू बारम्बार अवरुद्ध भइरहेको अवस्थामा पोखराबाट सबैभन्दा नजिकको चिनियाँ नाका कोरलालाई विकल्पको रूपमा खोल्नुपर्ने माग उठेको हो । पोखरा पर्यटन परिषद्ले मुख्यमन्त्री पाण्डेलाई ज्ञापनपत्र बुझाउँदै विगतमा जस्तो सुरक्षा चुनौती नरहेको र पूर्वाधारमा पनि सुधार भइरहेकाले नाका बन्द गरिरहनुको औचित्य नभएको बताएको छ । परिषद्का अध्यक्ष तारानाथ पहारीले पोखरालाई ट्रान्जिट बनाएर मुक्तिनाथ, दामोदर कुण्ड हुँदै कैलाश मानसरोवरसम्मको धार्मिक पर्यटन मार्ग खोल्न सके गण्डकी प्रदेशको पर्यटनमा कायापलट हुने विश्वास व्यक्त गरे ।

त्यसैगरी, व्यवसायीहरूले पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको पूर्ण सञ्चालनमा देखिएको ढिलाइ चिर्न उच्चस्तरीय कूटनीतिक पहल आवश्यक रहेको बताए । चीन सरकारले मानसरोवर नजिकैको अलीस्थित विमानस्थललाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा स्तरोन्नति गरिरहेको सन्दर्भमा पोखराबाट त्यहाँ सीधा उडानका लागि पहल गर्न उनीहरूको सुझाव छ । व्यवसायीहरूले चीनका प्रमुख शहरहरूबाट पोखरामा सीधा हवाई सम्पर्क जोड्न सके यसले प्रदेशको अर्थतन्त्रमा ठूलो टेवा पुग्ने बताए ।

विगतका भ्रमणहरूले ठोस उपलब्धि हासिल गर्न नसकेको भन्दै व्यवसायीहरूले यसपटकको भ्रमणलाई परिणाममुखी बनाउन आग्रह गरे । नेपाल पर्यटन बोर्ड पोखराका प्रमुख मणिराज लामिछानेले चीनले घोषणा गरेको ‘भिजिट नेपाल इयर २०२५ इन चाइना’ लाई सफल बनाउन पनि यो भ्रमण कोशेढुंगा साबित हुने बताए, तर यसका लागि चिनियाँ सहरहरूमा प्रभावकारी बजारीकरण गर्नुपर्नेमा उनको जोड थियो ।

व्यवसायीहरूको सुझाव र मागप्रति सकारात्मक देखिएका मुख्यमन्त्री पाण्डेले आफ्नो भ्रमण मुख्य चारवटा एजेन्डामा केन्द्रित रहने जानकारी दिएका छन् । ‘केरुङ र तातोपानी नाकामा समस्या देखिएपछि चीनसँगको हाम्रो पहुँच नै खुम्चिएको छ,’ उनले भने, ‘त्यसैले कोरला नाका खोल्नु हाम्रो बाध्यता र आवश्यकता दुवै हो ।’ उनले आफ्नो भ्रमणमा कोरला नाका, पोखरा विमानस्थल सञ्चालन र दुई देशबीचको व्यापार सहजीकरणका विषयलाई विशेष प्राथमिकताका साथ उठाउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे । व्यवसायीहरूले कोरला नाकामा नेपालतर्फ आवश्यक अध्यागमन, भन्सार लगायतका पूर्वाधार निर्माणका लागि चीन सरकारसँग सहयोग माग्न पनि सुझाव दिएका छन् ।

त्यस्तै भिसा म्याद सकेर लुकीछिपी बस्ने ६ जनालाई त्यहाँको अध्यागमनले निष्कासन गरेको हो। निष्कासनमा पर्नेमा थापा, तिवारी पुन, अधिकारी, पुन र घर्ती क्षेत्री थरका छन् । स्रोतका अनुसार उनीहरूलाई १५ तारिखमा थाई यएरवेजको विमानबाट काठमाडौं फर्काइएको हो।

वैशाखको अन्तिम साता पनि एकैपटक ९ जना नेपालीलाई दक्षिण कोरियाले निष्कासन गरेक थियो। अध्यागमन कानुन उल्लंघन गरेको आरोपमा उनीहरूलाई दक्षिण कोरिया सरकारले नेपाल फर्काएको थियो।।

नेपाल फर्काइनेमा थापा, ठगुन्ना, आचार्य, राई, तुम्बाहम्पे, राई, तामाङ, मगर र मैनाली थरका थिए। दक्षिण कोरिया नेपाली युवाहरूको प्रमुख वैदेशिक रोजगारीको गन्तव्य हो । कम लागत र आकर्षक तलब पाउने भएपछि इपीएस भाषा परीक्षाका लागि प्रत्येक वर्ष लाखौं नेपालीले आवेदन दिँदै आएका छन्। तर, त्यसबाट छानिएर केही हजारमात्र दक्षिण कोरिया पुग्ने गरेका छन्।

नेपालमा हिन्दू राज्य र राजसंस्था स्थापना हुनुपर्ने माग राख्दै पछिल्ला दिनहरुमा विभिन्न किसिमका आन्दोलनका गतिविधि भइरहेका बेला डोटी र डडेल्धुराको संगम स्थलमा रहेको गहनान धाम क्षेत्रमा सञ्चालन भइरहेको श्रीमद् देवी भागवत महापुराण ज्ञान धन, धान्याञ्चल लक्ष हवन महायज्ञको उद्घाटन गर्दै सभापति देउवाले नेपाल हिन्दू राज्य घोषणा नभएपनि नेपाली सबै हिन्दू रहेको बताएका हुन्।

‘हिन्दू धर्म, संस्कृति मान्ने हाम्रो परम्परा हो’, देउवाले भने, ‘गौ पुजन हुने देश हो, हामी सबै गाईलाई पूजा गर्दछौं।’ देउवाले गहनान धाम क्षेत्र ऋषिमुनीहरुले तपस्या गर्ने भूमि भएकाले यसको महत्व ठूलो रहेको बताए। ‘हाम्रो बाजे पुर्खाहरूको चिहान हो’, उनले भने, ‘उहाँहरूलाई यहीँ जलाएको हो । यहाँ दिवंगत आत्मको अन्तिम संस्कार गर्नुका साथै हिमालबाट बगेको सेती नदीमा स्नान गरी पुण्य लाभ हुन्छ भन्ने मान्यता रहिआएको छ ।’ (अन्नपूर्ण पोस्टबाट साभार ।)

मृत्यु हुनेमा कैलालीका ४३ वर्षीया कमला नवीन भण्डारी, ४० वर्षीय लछिराम पासी, अछामका ११ वर्षीय हिमु नन्दराम विश्वकर्मा, ४४ वर्षीय नन्दराम पद्म विश्वकर्मा, ४२ वर्षीया मौसारा कामी विश्वकर्मा, ६० वर्षीया जोक्ला उर्फ कला कामी र बाँकेका ३२ वर्षीय राधेश्याम राधेछन् ।

यस्तै दुर्घटनामा ४ जना नेपाली घाइते भएका छन् । तीमध्ये ३ जनाको स्थानीय अस्पतालमा र गम्भीर घाइते भएका १ जनालाई जलगाउँको गोदावरी अस्पतालमा उपचार भइरहेको जनाइएको छ । भारतीय सञ्चारमाध्यमका अनुसार घटनामा १३ जनाको मृत्यु भएको हो ।

रेलमा आगो लागेको हल्ला फैलिएपछि यात्रुहरू अतालिएर रेलको लिकमा हाम फालेको बताइन्छ । त्यो लिकमा बेंगलुरुबाट नयाँदिल्लीका लागि कर्नाटक एक्सप्रेस रेल आउँदै थियो। सोही कारण बीचमा हामफाल्दा यात्रुहरूको लिकमा किचिएर मृत्यु भएको जानकारी दिइएको छ ।

दुर्घटनामा मृत्यु भएका नेपालीहरूको शव नेपाल ल्याउनका लागि र घाइतेहरूको शीघ्र उपचारका लागि नेपाल सरकारले काठमाडौंंस्थित भारतीय दूतावासमार्फत भारतलाई आग्रह गरिसकेको जानकारी दिइएको छ ।

कयन कार्यकारी आदेशको घोषणा गर्दै राष्ट्रपति ट्रम्पले आफुले चुनावका बखत गरेका घोषणा जस्तै अमेरिका पहिलोको नीति लिने प्रतिवद्धता जनाएका छन् । राष्ट्रपति ट्रम्पले चुनावका बेला मेक अमेरिका ग्रेट अगेनको नारा लिएर चुनावमा होमिएका थिए ।

विश्वभरका राजनीतिक तथा आर्थिक रुपमा नेतृत्व गरेका शिर्ष व्यक्तित्वहरु तथा संसारभरका धनिहरुका बीचमा सथप लिएका अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले अमेरिकाको बिकास र समस्या समाधानका बारेमा तिव्र गतिमा काम गर्ने संकत समेत दिई सकेका छन् ।

पहिलो दिननै अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले संचारकर्मीहरुलाई साक्षीँ राखेर थुप्रै कार्यकारी आदेशहरुमा हस्ताक्षर समेत गरेका छन् । चुनावका बेला प्रतिवद्धता जनाए अनुसारनै राष्ट्रपति ट्रम्पले दक्षिणी सीमा क्षेत्रको सीमा समस्या समाधानका लागि संकटकाल लगाउने घोषणा गरेका छन् ।

यो भनेको अब दक्षिणी सीमा क्षेत्रमा सुरक्षा निकाय तैनाथ हुनेछ । यस्तै अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले जन्मसिद्ध नागरिकता अन्त्य गर्ने प्रयासस्वरूप कार्यकारी आदेशमा पनि हस्ताक्षर गरेका छन् । जन्मसिद्ध नागरिकता हटाउन प्रयास गरेको भएपनि यसलाई संविधान संशोधन वा अदालत मार्फत समाधान गर्नुपर्ने हुन्छ ।

गैरनागरिकका बालबालिकाहरुलाई जन्मसिद्ध नागरिकता दिने बारे संबिधानको १४ औं संशोधन द्धारा ग्यारेन्टी गरेको व्यवस्था हो । राष्ट्रपतिले आफैंले संविधान परिवर्तन गर्न नसक्ने भएपनि उनले कार्यकारी आदेश जारी गरेर उनी जन्मसिद्ध नागरिकता अस्वीकार गर्न चाहेको स्पष्ट पारेका छन् ।

यस्तै राष्ट्रपति ट्रम्पले जनवरी ६ मा क्यापिटल हिल दंगाका १६ सय जना अभियुक्तलाई क्षमादान दिएका छन् । ट्रम्पले आफ्नो पहिलो आधिकारिक क्रियाकलापको रूपमा २०२१ जनवरी ६ मा भएको आक्रमणसँग सम्बन्धित प्राय सबैलाई माफी दिएका हुन् ।

यस्तै उनले प्राउड ब्वाइज र ओथ कीपर्स मिलिसियाका १४ सदस्यहरूको सजाय कम गरिदिएका छन् । जसमा अधिकांश विद्रोहको षड्यन्त्रको आरोपमा दोषी ठहरिएका थिए । यस्तै राष्ट्रपति ट्रम्पले पहिलो चरणमै निर्वतमान राष्ट्रपति जो बाइडेन प्रशासनले गरेका ७८ कार्यकारी आदेशहरू समेत रद्द गरेका छन् ।

आदेश अनुसार संघीय कर्मचारीहरू पूर्णकालीन काममा फर्कनुपर्नेछ । त्यस्तै ट्रम्पले पेरिस जलवायु सम्झौताबाट अलग हुने कार्यकारी आदेशमा हस्ताक्षर गरेका छन् । जस अनुसार अमेरिका फेरि पेरिस जलवायु सम्झौताबाट बाहिरिनेछ ।

राष्ट्रपति ट्रम्पले जारी गरेका कार्यकारी आदेश अनुसार उनि चुनाव ताका घोषणा गरे जस्तै मेक अमेरिका ग्रेट अगेनको नारा अनुसारकै स्प्रिडमा काम गर्न चाहन्छन्, भन्ने संकेत गर्दछ । अर्को तर्फ प्रजातन्त्रको नेतृत्व गरिरहेको विश्वको शक्तिशाली देशको राष्ट्रप्रमुख धेरैनै शक्तिशाली भएको संशयको समेत चर्चा हुन थालेको छ ।

शपथ ग्रहण समारोहमा विश्वभरभरबाट राजनीतिक तथा व्यापारिक क्षेत्रको नेतृत्व गरेका नेताहरु उपस्थित हुने जनाइएको छ । यसैगरी एप्पलका सीईओ टिम कुक, माइक्रोसफ्टका सत्या नाडेला, टेस्लाका एलन मस्क जस्ता ठूला निजी कम्पनीका प्रतिनिधिहरू यस कार्यक्रममा सहभागी हुँदैछन् ।

समारोहमा भारतका विदेशमन्त्री एस जयशंकर पनि सहभागी हुने जनाइएको छ । कार्यक्रममा सहभागि हुने विश्वभरका नेताहरुसँग राष्ट्रपतिले नयाँ सम्बन्धको सुरुवात गर्नका लागि बोलाइने जनाइन्छ ।

सूर्यदर्शन सहकारीका बचतकर्ताको रकम अपचलन गरेको आरोपमा लामिछाने गत कात्तिक २ गते काठमाडौंबाट पक्राउ परेका थिए । कास्की जिल्ला अदालतमा बुधबार प्रतिवादी तर्फका कानुन व्यवसायीहरूको बहस सकिएपछि बिहिवार सरकारी वकिलले जवाफी बहस गरेका थिए।

सरकारी वकिलले जवाफी बहसका क्रममा सहकारी ठगी गरेको पर्याप्त प्रमाण भएकाले लामिछानेलाई पुर्पक्षका लागि थुनामै राख्नुपर्ने तर्क गरेका थिए। लामिछानेमाथि सहकारी ठगीसँगै सङ्गठित अपराध र सम्पत्ति शुद्धीकरण कसुरमा समेत मुद्दा दायर भएको छ । यही पुस ७ गते सरकारी वकिलको कार्यालय, कास्कीले सहकारी ठगीको आरोपमा लामिछाने सहित ४४ जनालाई प्रतिवादी बनाएर मुद्दा दर्ता गरेको थियो।

लामिछाने सहित १९ जनाविरुद्ध सङ्गठित अपराधमासमेत मुद्दा चलाइएको छ । यस्तै लामिछानेसँगै पूर्वडीआईजी जोशी, छविलाल, लिला, रामबहादुर,मीना, कृष्णबहादुर र आरतीविरुद्ध सम्पत्ति शुद्धिकरणमा मुद्दा दायर गरिएको छ।